Stare Strzelby Jaworzno: piknik strzelecki na strzelnicy miejskiej

Każdy, kto tylko odwiedził strzelnicę tego dnia, mógł skorzystać z wielu atrakcji.
Przed wejściem odwiedzający mogli podziwiać wystawę dawnej broni czarnoprochowej i jej replik. Wśród prezentowanych egzemplarzy były prawie wszystkie produkty konstrukcji Samuela Colta, wiele egzemplarzy broni wojskowej i cywilnej. Prawdziwą „perełką” był rzadko widywany w Polsce szwedzki karabin piechoty Kamerlader. Można było podziwiać broń o zapłonie lontowym, skałkowym i kapiszonowym.

Na pytania,  co to jest broń czarnoprochowa i ładowana odprzodowo, członkowie z klubu Stare Strzelby objaśniali, że broń czarnoprochowa, jak sama nazwa wskazuje, jest to broń palna, która do miotania pocisku wykorzystuje gazy będące wynikiem spalania czarnego prochu. Czarny proch czyli odpowiednio spreparowana mieszanina siarki, saletry i węgla drzewnego jest znany już od wieków i od wieków znane i stosowane są różne rodzaje broni. Bronią odprzodową z kolei nazywamy każdą broń palną, w której proces ładowania następuje od strony otworu wylotowego lufy.

Jaką broń uważana jest za czarnoprochową? Ustawa określa wyraźnie: broń lub repliki z przed 1850 roku. Oznacza to, że można posiadać broń, której pierwowzór był wyprodukowany przed tą datą. System, sposób ładowania czy ilość strzałów jaką można oddać z takiej broni nie są regulowane przepisami. Replika oznacza broń konstrukcyjnie i parametrycznie tożsamą w stosunku do oryginału.

Młodzież, dzieci, ale też dorośli byli bardzo zainteresowani pociskami do broni czarnoprochowej. Otóż w strzelaniu z broni czarnoprochowej stosowana jest szeroka gama pocisków od okrągłych kul do półpłaszczowych pocisków w sabocie. Odwiedzający Strzelnicę mogli obejrzeć broń, jak i pociski, mogli wziąć je do ręki i zadać mnóstwo pytań. Usłyszeli, że najpopularniejsze są kule ołowiane. Stosuje się dwa rodzaje kul : podkalibrowe i nadkalibrowe.
Kule podkalibrowe posiadają średnicę minimalnie mniejszą niż kaliber broni a kule nadkalibrowe większą. W jakim celu ? Kule podkalibrowe stosuje się łącznie z flejtuchem, który ma za zadanie uszczelniać przewód lufy. Kule nadkalibrowe ciasno wypełniają przewód lufy i uszczelniają go nie wymagając stosowania flejtucha. Oznaczenie kul podkalibrowych może wynosić np. .440 lub .445 dla kalibru 0.45 a nadkalibrowych .454 dla tego samego kalibru. Kaliber i średnica pocisku podawany jest w calach.

Poza kulami stosowane są także innego rodzaju pociski, np.pocisk Real ma kształt walca ze stożkowym wierzchołkiem i pierścieniami uszczelniającymi wokół. Jest pociskiem ciężkim i bardzo celnym. Bez problemu można osiągnąć tym pociskiem skupienie rzędu 5 cm na 50 m. Z racji jednak dużej masy powoduje większy odrzut i większy opad pocisku. Jeszcze cięższym pociskiem jest pocisk MINIE (mini).Jest to pocisk wojskowy wynaleziony przez francuskiego oficera o tym nazwisku. Wygląda on jak długi walec z półokrągłym wierzchołkiem i stożkowym wgłębieniem w części tylnej.

Panowie pokazujący swoją broń, często używali dziwnych terminów. Odwiedzający od razu zwrócili na to uwagę. Bo cóż mogą oznaczać słowa: "flejtuch", "pobojczyk" czy "przybitka" ?
Otóż „flejtuch” jest to mały, okrągły wycinek bawełniany o średnicy ok. dwukrotnie większej niż kaliber broni. Stosuje się go przy strzelaniu kulami podkalibrowymi. Flejtuch ma za zadanie uszczelniać przewód lufy przy strzale. Dzięki temu, że jest stosunkowo miękki umożliwia ładowanie broni bez większego wysiłku. Ma też tę miłą zaletę, iż czyści przewód lufy podczas strzału, dzięki czemu możliwe jest wystrzelenie kilkudziesięciu pocisków bez czyszczenia. Ładujemy kule na flejtuch kładąc flejtuch symetrycznie na wylocie lufy, a następnie kulę na flejtuch i wciskamy całość tak, aby kula byłą owinięta flejftuchem. Kul nadkalibrowych używamy BEZ flejtucha.
„Pobojczyk” to po prostu pręt wykonany z drewna bądź mosiądzu, pełniący funkcję stempla przy ładowaniu broni czarnoprochowej.

„Przybitka” natomiast, jak sama nazwa wskazuje, służy do przybicia prochu. Najczęściej jest wykonana jako koreczek wycięty z filcu bawełnianego o grubości ok 1-1,5 cm i średnicy równej kalibrowi lufy. Proch czarny w lufie spala się tym lepiej im bardziej jest sprasowany. Uzyskuje się to poprzez kilkukrotne dociśnięcie pobojczykiem przybitki. Niebagatelną też sprawą jest odseparowanie ołowianego pocisku od gorących gazów prochowych. Strzelanie bez przybitki powoduje nadtopienie pocisku i "zaołowienie" czyli osadzenie się ołowiu na ściankach lufy co wymaga zwiększonego wysiłku podczas mycia. Jako przybitkę z powodzeniem można stosować sypką kaszę mannę w ilości ok 1 grama.

Piknik Strzelecki na Strzelnicy Miejskiej w Jaworznie dawał wszystkim odwiedzającym także okazję do wypróbowania broni. Każdy chętny, niezależnie od wieku, pod czujnym okiem doświadczonych strzelców mógł przekonać się, jak taką broń się ładuje i jak z niej strzela. Była to największa atrakcja Pikniku. Chętnych nie brakowało, strzelali i młodzi i dorośli, a każdy kto „powąchał prochu” odchodził ze stanowiska z uśmiechem.
Wśród młodzieży, dzieci i najmłodszych uczestników przeprowadzono konkurs z wiedzy na temat Ligi Obrony Kraju oraz zasad bezpieczeństwa i zasad zachowania się na Strzelnicy Miejskiej. Wszyscy otrzymali gadżety ufundowane przez Politechnikę Częstochowską oraz plakietki lub kubki klubowe Czarnoprochowego Klubu Strzeleckiego LOK „Stare Strzelby”.

Na koniec Pikniku „Stare Strzelby” zorganizowały jeszcze ognisko i pieczenie kiełbasek. Impreza była niezwykle udana, było ciepło, pogoda dopisała i przybyło blisko stu gości. Z ofertą stowarzyszenia Ligi Obrony Kraju w Jaworznie oraz Klubu Strzeleckiego Stare Strzelby będzie można spotkać się w czerwcu, w czasie otwartego Dnia na Strzelnicy Miejskiej, który zostanie zorganizowany z okazji 115 lat naszego miasta Jaworzna.

Klub „Stare Strzelby” zaprasza na swoje zawody, widzowie oraz przyszli pasjonaci i sympatycy są zawsze mile widziani.

Krystyna Sokół, Marcin Bartkiewicz