Historia Jaworzna. Prawa miejskie uzyskaliśmy 110 lat temu. Stało sięto jednak post factum

Już 110 lat minęło. Na pewno nie jak jeden dzień, ale z powodzeniem można stwierdzić, że miasto Jaworzno do najmłodszych nie należy. Dokładnie 21 września 1901 roku Ustawą Sejmu Krajowego, którą podpisał cesarz Franciszek Józef I, naszemu miastu zostały nadane prawa miejskie. Tym samym Jaworzno zostało zaliczone do miejscowości podległych ustawie gminnej z 3 lipca 1896 roku.

Stało się to jednak post factum. Dlaczego? Bowiem parlamentarzyści uznali wtedy, że Jaworzno już wcześniej spełniało większość kryteriów, które przypadają w udziale małym miasteczkom. Od 1893 roku w Jaworznie funkcjonował na przykład Sąd Powiatowy. Podlegały mu takie miejscowości jak Byczyna, Ciężkowice, Dąb, Dąbrowa, Szczakowa i Jeleń.

Jaworzno już wtedy stawało się największą gminą w powiecie chrzanowskim. Na początku XX wieku mieszkało w nim prawie 8 tys. mieszkańców, przede wszystkim robotników i górników . Jak czytamy w książce, pt. "Jaworzno. Zarys dziejów do 1939 roku" (praca zbiorowa pod redakcją Józefa Hampla i Jerzego Zawistowskiego), nasze miasto należało do nielicznych miejscowości w całej Galicji, które zyskało prawa miejskie właśnie dzięki rozwojowi przemysłu, zwłaszcza tego ciężkiego.

Jak doszło do połączenia z Jaworznem okolicznych wsi? Zaczęło się od gmin zbiorowych, które wprowadzono w 1933 roku. W tym właśnie roku powstały dwie takie gminy - Jaworzno (wliczając w nie Byczynę i Jeleń) i Szczakowa (z Ciężkowicami, Dąbrową i Długoszynem). Stopniowo do Jaworzna i Szczakowej były przyłączane też inne tereny. Na przykład Byczyna i przysiółek Cezarówka Dolna. Zyskała też wieś Jeziorki. Jaworzno i Szczakowa połączyły się w drugiej połowie XX wieku.

Właśnie wtedy do Jaworzna zostały też wchłonięte takie miejscowości jak Dąbrowa Narodowa, Jeleń, Ciężkowice, Długoszyn. Dziś Jaworzno liczy niecałe 100 tys. mieszkańców. Ma ponad 152 km kw. powierzchni. Miastem na prawach powiatu stało się po reformie w 1999 roku. Przez wiele lat leżało w województwie krakowskim. Teraz bliżej mu do Katowic i innych śląskich miast.