Elektromobilne Jaworzno: fabryka Izery, elektryczne autobusy, hyperloop i inne zaskakujące pomysły. Miasto daje przykład

Jaworzno to miasto, które prężnie się rozwija. Zaskakuje i zachwyca nowinkami technologicznymi, a także drogowymi. To tutaj istnieją ronda typu holenderskiego, po których mogą poruszać się rowerzyści (i mają oni pierwszeństwo) czy Velostrada - autostrada rowerowa. Zwężone uliczki z podwyższonymi przejściami dla pieszych czy likwidacja zatoczek często denerwują kierowców i mieszkańców, ale wpływają na poprawę ich bezpieczeństwa. Niedawno Jaworzno znów pojawiło się na językach całej Polski. To właśnie to miasto zostało wybrane na miejsce budowy nowej fabryki samochodów elektrycznych Izery.

Miasto przygotowywało się do dużej inwestycji o znaczeniu strategicznym już od wielu lat. Na przełomie lat 2010-2011 trwały prace nad nowym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jaworzna, przy których wskazano obszar o charakterze poprzemysłowym, na którym taka inwestycja mogłaby powstać.

- Dokonywaliśmy konsekwentnej przebudowy szkieletu transportowego, tak aby zapewnić dogodne skomunikowanie różnych części miasta i utworzyć nowe korytarze dla transportu towarów; mowa oczywiście o obwodnicach. Byliśmy przekonani, iż te działania w rezultacie przyniosą efekty, a wytypowany przyszły obszar inwestycyjny, ze względu na znakomite położenie pod względem logistycznym oraz urbanistycznym, zostanie w znaczącym stopniu przywrócony do życia gospodarczego - mówi Dziennikowi Zachodniemu, Łukasz Kolarczyk, pełnomocnika prezydenta Miasta Jaworzna ds. przedsiębiorczości i współpracy społecznej.

Jak przyznaje miasto, w roku 2019 znacząco wzrosło zainteresowanie posadowieniem w Jaworznie dużego zakładu związanego z branżą e-mobility.

- Gościliśmy delegacje kilku zagranicznych inwestorów, w tym czołowych globalnych koncernów motoryzacyjnych. Błyskawicznie reagując na to ożywione zainteresowanie, przystąpiliśmy do sporządzania planu miejscowego dla omawianych terenów przemysłowych. Ten fakt, w połączeniu ze ścisłą współpracą z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną, sprawił, iż Jaworzno stało się poważnym kandydatem do lokalizacji fabryki Izery - mówi Łukasz Kolarczyk.

Prezydent powołał zespół, który wspólnie z partnerami miasta z KSSE pracowali, by decyzja Izery była dla nich korzystna. Udało się. W grudniu Izera potwierdziła powstanie fabryki samochodów elektrycznych właśnie w Jaworznie.

Urzędnicy z Jaworzna porównują budowę fabryki Izery wmieście do dwóch podobnych i ważnych wydarzeń w historii miasta. Przed 122. laty powstała tu pierwsza polska elektrownia, która zasilała okoliczne zakłady oraz Kraków. To wydarzenie stanowiło początek dynamicznego rozwoju przemysłu w Jaworznie i budowy fundamentów prawdziwej miejskości. Drugim z przełomowych wydarzeń była budowa zespołu Elektrowni Jaworzno III w latach 70-tych XX wieku.

- Budowa przyniosła skokowy wzrost liczby mieszkańców miasta, którzy migrowali do Jaworzna z całej Polski w nadziei na lepsze perspektywy życia, dzięki zatrudnieniu w branży energetycznej i wydobywczej. Nasze miasto stało się jednym z najpoważniejszych krajowych ośrodków energetycznych, a my do dzisiaj promujemy się powszechnie rozpoznawaną marką Jaworzna jako „Miasta Energii” - mówi Kolarczyk.

Miasto upatruje więc w budowie fabryki Izery kolejną szansę na wielki przełom, tym razem związany z wejściem w erę zaawansowanego technologicznie przemysłu przyszłości. Jaworzno, a właściwie cały region, może stać się krajowym centrum elektromobilności i technologii związanych z tą branżą.

- Ma to kluczowe znaczenie zwłaszcza w perspektywie nowych regulacji unijnych i wdrażania strategii Europejskiego Zielonego Ładu. Polityka dekarbonizacji stawia pod znakiem zapytania przyszłość górnictwa węgla oraz energetykę w obecnej postaci. Stoimy w obliczu olbrzymich zmian strukturalnych w przemyśle - za wszelką cenę musimy stać się aktywnym i świadomym kreatorem tych zmian, by mieć nad nimi kontrolę. By móc zapewnić ludziom nowe, dobrze płatne stanowiska pracy i nie dopuścić do zapaści gospodarczej - wyjaśnia Łukasz Kolarczyk.

Wielkie inwestycje wiążą się zazwyczaj z utrudnieniami, szczególnie tymi drogowymi. Miasto jest tego świadome i szykuje się do inwestycji związanych z układem transportowym w obszarze gospodarczym, który chce utworzyć wspólnie z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną. Czeka tutaj m.in. przebudowa dotychczasowych dróg czy uzbrojenie terenów w nową infrastrukturę.

Budowa fabryki Izery oraz innych zakładów na obszarze gospodarczym z pewnością spowoduje, że ruch w tym miejscu będzie zwiększony. W mieście co jakiś czas dochodzi do ważnych zmian drogowych. Niedawno wyremontowano skrzyżowanie ul. Grunwaldzkiej z 11 Listopada (powstało tu drogie rondo holenderskie w Jaworznie i w Polsce) wraz z budową łącznika z DK79, a być może jeszcze w tym roku ruszy budowa estakady w Byczynie. Podczas powstawania fabryki Izery jaworznian będą czekać także pewne utrudnienia.

- Nowe inwestycje będą wiązały się z czasowymi utrudnieniami. Jednak tymczasowość takich niedogodności i przyszłe korzyści ekonomiczne jakie będą generowane z powstania obszaru gospodarczego w Jaworznie zrekompensują chwilowe utrudnienia - przekazuje Kolarczyk.

Powstanie fabryki samochodów elektrycznych to oczywiście nie pierwsza inwestycja związana z elektrycznymi pojazdami w mieście. Jaworzno jest wzorem, bo posiada sporą flotę autobusów elektrycznych. PKM Jaworzno od końca 2010 roku eksploatuje wyłącznie autobusy niskopodłogowe i spełniające wygórowane normy czystości spalin. W kwietniu 2015 roku na linie wyjechał pierwszy autobus elektryczny. Obecnie, po zakupie kolejnych autobusów zeroemisyjnych, aż ponad 80 proc. kursów w dni robocze realizowanych będzie komfortowym i ekologicznym taborem.

Obecnie miasto czeka na realizację dwóch projektów, dzięki którym PKM Jaworzno będzie dysponować 42 autobusami elektrycznymi. Miasto zakupiło 20 nowych pojazdów od Solaris Bus & Coach S.A. 5 autobusów MIDI zostało zakupionych za ok. 12 mln 287 tys. zł, a 15 autobusów MAXI kosztowało ok. 41 mln 500 tys. zł. To nie jedyna nowość w jaworznickim PKM.

- Jaworzno nie boi się innowacji, dlatego właśnie u nas rozpoczęło się pokazowe tournee wodorowego autobusu Solaris Urbino 12 hydrogen. Nowoczesny, wodorowy autobus już wkrótce zagości na dłużej w Jaworznie – będzie woził pasażerów na jaworznickich liniach w ramach testów. Podobną drogę przeszły popularne „elektryki”, które po ostatnich dostawach zdominują flotę PKM Jaworzno – mówi Łukasz Kolarczyk.

O pomyśle powstania hyperloopa w Jaworznie usłyszeliśmy około 3 lata temu. Hyperloop to najszybszy pociąg świata, który będzie mógł osiągnąć 1223 km/h. Według pierwszych informacji, ten w Jaworznie miał mieć 5 kilometrów i zostałby zlokalizowany na szlaku starej kolejki między śródmieściem a Szczakową.

28 czerwca 2017 roku Jaworzno podpisało list intencyjny ze spółką Euroloop Polska w sprawie współpracy przy budowie i testach odcinka sytemu hyperloop.

- Realizacja projektu uzależniona była od uzyskania przez Euroloop Polska wsparcia finansowego ze strony potencjalnych inwestorów (zainteresowanych rozwojem i wykorzystywaniem systemu hyperloop w przyszłości) oraz grantu NCBiR. Warunki te nie zostały spełnione, Euroloop nie uzyskał zewnętrznego finansowania - informuje nas pełnomocnik prezydenta Jaworzna.

Urzędnicy podkreślają, że miasto nie partycypowało finansowo w projekcie spółki Euroloop Polska. Gmina wyrażała również gotowość udostępnienia odpowiedniej nieruchomości do budowy instalacji testowej. Projekt nie wszedł w fazę realizacji, więc nie udostępniono żadnych gruntów.

- Projekt nadal oceniamy jako bardzo ciekawy i przyszłościowy, i dobrze, że Jaworzno mogło w tych wstępnych „przymiarkach” uczestniczyć. Być może kiedyś nadarzy się okazja i pojawią się również prywatni inwestorzy, by taki projekt realizować - mówi Łukasz Kolarczyk.

Przed laty mówiono także o autonomicznych autobusach, które miałyby jeździć ulicami miasta. Władze Jaworzna oraz Ministerstwo Infrastruktury i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w 2018 roku podpisały list intencyjny w sprawie testów pojazdów autonomicznych. Taki autobus miał być testowany m.in. na terenie zajezdni.

- Testów pojazdów bezzałogowych jeszcze nie przeprowadzaliśmy, ale w przypadku możliwości ich bezpiecznej (także z perspektywy pandemii) realizacji, zapewniamy, że będziemy otwarci na każdą formę współpracy, która przyczynia się do dalszego wprowadzania standardów Przemysłu 4.0 w Jaworznie. Niezmiennie deklarujemy gotowość do przeprowadzenia testów - każdej ważnej dla jaworznian - innowacji w zakresie transportu miejskiego. Ważne jest również, by gotowość takich wdrożeń zapewniły instytucje i firmy zewnętrzne zainteresowane takimi projektami - przekazał nam Kolarczyk.

Miasto od lat promuje model zrównoważonego transportu, w którym wykorzystywane są alternatywne środki lokomocji - ze szczególnym uwzględnieniem roweru. Jaworzno rowerami stoi. Powstała tutaj Velostrada - jedyna autostrada rowerowa w Polsce, przebudowane są drogi i ścieżki rowerowe, w mieście są ronda holenderskie, organizuje się także różne rajdy i imprezy rowerowe, a także działa w nim kilka grup rowerowych.

Ważną inwestycją była także budowa Miejskiego Centrum Integracji Transportu w samym centrum miasta. W jej skład wszedł m.in. zadaszony parking bike & ride (który zimą zamienia się w lodowisku) czy parking samochodowy, na którym są także stanowiska do ładowania samochodów elektrycznych. W Jaworznie nadal nie powstał system rowerów miejskich. Firma, która kiedyś wygrała przetarg, się z niego później wycofała. Miasto miało przygotować nowy przetarg, ale do tej pory go nie ogłoszono. Jakie są plany na elektromobilność w Jaworznie na przyszłość?

- Miasto nadal będzie realizować strategię dywersyfikacji dostępnych środków transportu w powiązaniu z elektromobilnością, w którą wpisują się również indywidulane pojazdy – jak choćby rowery elektryczne. Gmina będzie również aktywnie uczestniczyć w spodziewanej transformacji rynku motoryzacyjnego i przejściu od napędu spalinowego do elektrycznego - zapowiada Łukasz Kolarczyk.