Twoje dziecko siedzi wciąż przed komputerem? A co z jego sprawnością fizyczną?

- To najlepsza droga do fizycznej degradacji społeczeństwa i mali Polacy twardo po niej stąpają - alarmuje dr Janusz Dobosz z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, który przeprowadził populacyjne badanie kondycji fizycznej. Wyniki są zatrważające. W naszym regionie wzięło w nim udział ok. trzech tysięcy uczniów z 48 szkół.

Szczegółowe wyniki badania nadal są w opracowaniu, jednak wiadomo już, że u większości dzieci tragicznie wypadała ocena siły w rękach (wiszenie na drążku). Doktor Andrzej Knapik z AWF w Katowicach dodaje, że dzieci zamiast ruchu na świeżym powietrzu wybierają komputer.

Jeśli masz wątpliwości co do kondycji swojego dziecka, zrób test, który specjalnie przygotowaliśmy. Ćwiczenia i wyniki, które podajemy, określają kondycję fizyczną chłopców. Wiedz, że każde dziecko ma predyspozycje do innych ćwiczeń. Jedno będzie szybko biegać, inne dalej rzuci piłką. Jeśli wyniki mieszczą się w jednej z tych skal, nie trzeba się niepokoić. Pozostaje dbanie o kondycję dziecka, np. przez wspólne wycieczki. Gorzej, gdy dziecko we wszystkich kategoriach ma wyniki poniżej przeciętnej.

Marta Jeziorowska prowadziła zajęcia taneczne z dziećmi od 4 do 10 lat: Przez cztery lata zajęć w Częstochowie nigdy nie musiałam namawiać małych dzieci do tańca. Brykały jak szalone. Jednak z moich obserwacji wynika, że problem z kondycją miały dzieci z nadwagą. Szybciej się męczyły, dostawały zadyszki i częściej musiały odpoczywać. Gorzej prezentowały się też te pociechy, które na co dzień nie chodziły do przedszkola czy szkoły. Ewidentnie było widać, że brakuje im ruchu.

Jednak dzieci w tym wieku nie są poddawane specjalistycznym testom sprawnościowym. Przyczyna jest prosta. Trudno im się skupić na wykonywaniu poleceń, a nawet zrozumieć niektóre z nich. Dla małego dziecka bieg na odległość może być przerywany tysiącem ciekawszych zajęć, więc jego wynik nie będzie miarodajny. Jedno jest pewne: dzieciaki muszą mieć zapewniony ruch, a jeśli go nie mają w przedszkolu, to rodzice powinni znaleźć czas po pracy i np. pograć z dzieckiem w piłkę. Najlepiej, jeśli dzieci bawią się w grupach na placu zabaw czy w domu jednego z nich. Rodzice powinni też zwrócić szczególną uwagę na sylwetkę swojego dziecka. Wyłapywać wszystkie nieprawidłowości.

Ocena symetrii wysokości barków. Dziecko powinno stanąć na baczność, z rękoma wyciągniętymi wzdłuż tułowia. Barki powinny znajdować się w jednej linii.

Kolana i stopy. W tej samej pozycji możemy sprawdzić poprawne ustawienie kolan i stóp. Prawidłowa postawa to kolana i kostki wewnętrzne, które stykają się ze sobą. Jeśli w tej pozycji stykają się tylko kolana lub tylko kostki, to oznacza, że w zależności od szerokości odstępu, już występuje wada postawy lub istnieje jej ryzyko.

Ocena symetrii łopatek. Sprawdzamy, czy któraś łopatka nie jest obniżona. Jeśli ułożymy dłoń na kręgosłupie między nimi, a brzegi dłoni są na łopatkach, to znaczy, że dziecko nie ma wady.

Ocena ustawienia miednicy. Dziecko stoi bokiem do nas. Jeśli jego brzuch znacząco wystaje, a przy tym plecy są wygięte w łuk, może mieć słabe mięśnie brzucha i przykurczone mięśnie grzbietu, wtedy miednica jest pochylona w przód. Efektem może być np. ból kręgosłupa.

Katarzyna Gałka, nauczycielka wychowania fizycznego w Niepublicznej Szkole Podstawowej im. Michała Poleskiego w Rokitnie Szlacheckim: Uczę dzieci w wieku 10-12 lat. Pracuję w szkole, w której jest mało uczniów, dzięki temu mogę wprowadzać na zajęciach tak zwaną indywidualizację ćwiczeń. Dostosowuję wymagania do możliwości i umiejętności każdego z nich. W efekcie moi wychowankowie ćwiczą chętnie.

W ciągu dwóch godzin lekcji staram się rozpocząć zajęcia od doskonalenia ich sprawności ogólnej, czyli siły, szybkości, wytrzymałości, skoczności czy koordynacji. Najwięcej trudności sprawiają im ćwiczenia skocznościowe i koordynacyjne, np. w siadzie prostym (nogi nie mogą być zgięte w kolanach) nie potrafią chwycić za stopy, niektórzy nawet za kostki.

Coraz częstszym efektem takich zaniechań, który widać gołym okiem, jest nadwaga, a nawet otyłość u małych dzieci, a także wszelkie wady postawy, w obrębie kręgosłupa (skolioza, plecy wklęsłe, plecy płaskie, asymetria łopatek), kolan (kolana koślawe i szpotawe), stóp (płaskostopie) czy wady klatki piersiowej (klatka kurza czy szewska). Niektóre z tych wad wymagają leczenia operacyjnego. Jeśli jednak problem jest wcześnie wykryty, w jego usunięciu może wystarczyć gimnastyka korekcyjna lub rehabilitacja u specjalisty.

Szybkość. Dziecko powinno przebiec odległość 5 metrów. Wynik bardzo dobry to mniej niż 1,14 sek., dobry między 1,15 a 1,19 sek., a przeciętny 1,20 a 1,25 sek.

Skoczność. Dziecko, które ma bardzo dobrą kondycję fizyczną, powinno skoczyć w dal z miejsca na odległość 190 cm. Dobrą na około 176 cm do 190 cm. Przeciętną od 165 cm do 170 cm.

Siła. Siłę dziecka możemy sprawdzić określając, jak daleko uda mu się rzucić piłką lekarską (2 kg) znad głowy. Wynik bardzo dobry to odległość powyżej 6,5 m. Dobry 5,8 do 6,4 m. Przeciętny 5,2 do 5,7 m.

Wytrzymałość. Nasza pociecha powinna biegać ciągle przez 12 minut własnym tempem. Wynik bardzo dobry osiągnie wtedy, jeśli uda jej się przebiec powyżej 2 km 350 m. Dobry, jeśli przebiegnie 2 km 160 m do 2 km 300 m. Przeciętny między 2 km a 2 km 150 m.

Gibkość. Dziecko powinno stanąć na stopniu na prostych i złączonych nogach. Wykonać głęboki skłon w przód. Wynik bardzo dobry: jeśli zejdzie poniżej poziomu swoich stóp 10 cm. Dobry to wynik 6 cm poniżej stopnia. Przeciętny to 3 cm.

Anna Brzostek, nauczycielka wychowania fizycznego w Zespole Szkół nr 1 w Łazach: Od trzech lat prowadzę lekcje wychowania fizycznego z młodzieżą w gimnazjum. Zajęcia odbywają się w sali gimnastycznej, na boiskach, stadionie czy na basenie. Obserwując uczniów, można zauważyć jedną tendencję, pewnie taką samą we wszystkich szkołach - o wiele chętniej ćwiczą chłopcy niż dziewczyny. Dla uczniów nie ma problemu, czy lekcja jest pierwszą, czy ostatnią w planie.

Zawsze są obecni. O wiele gorzej jest z dziewczynami. A powodów ich nieobecności jest wiele, zwłaszcza jeśli chodzi o zajęcia na basenie. Najpoważniejsze to chyba lenistwo, wstyd, a często brak higieny. Nieraz rodzice pozwalają, aby ich córki opuszczały zajęcia. Proszą lekarzy, aby wypisali im zwolnienie, np. z powodu uczulenia na chlor. Nie zdają sobie sprawy, jakie szkodliwe konsekwencje może mieć ta decyzja w przyszłości.

Efektem zbyt małej ilości ruchu w tym wieku, będą w pierwszej kolejności wszelkie skrzywienia kręgosłupa. Ich płuca nie są odpowiednio dokrwione, przez co nie mogą się prawidłowo rozrastać. Za kilka lat taki organizm będzie miał o wiele niższą wydolność oddechową, będzie się szybciej męczył. Taka dziewczyna nie będzie miała siły wykonywać zwykłych czynności w domu, takich jak sprzątanie czy noszenie toreb z zakupami.

Szybkość. Do przebiegnięcia jest dystans 5 metrów. Wynik bardzo dobry to sekunda lub poniżej. Dobry 1 do 1,03 sek. Zaś przeciętny od 1,04 do 1,08 sek.

Skoczność. Skok w dal z miejsca na odległość powyżej 240 cm to wynik bardzo dobry. Dobry - 230-245 cm. Przeciętny to odległość 220-230 cm.

Siła. Rzut piłką lekarską (3 kg) znad głowy. Wynik bardzo dobry to odległość powyżej 11,90 m. Dobry - 11,10 do 11,80 m. Zaś przeciętny to od 10 do 11 m.

Wytrzymałość. Dziecko powinno biegać ciągle przez 20 minut własnym tempem. Wynik bardzo dobry osiągnie wtedy, jeśli uda mu się przebiec powyżej 4 km. Dobry, jeśli przebiegnie 3 km 800 m do 3 km 990 m. Przeciętny między 3 km 620 m, a 3 km 790 m.

Gibkość. Dziecko w wieku powyżej 15 lat, aby osiągnąć wynik bardzo dobry powinno schylić się 12 cm poniżej swoich stóp. Wynik dobry osiągnie, jeśli schyli się 8 cm. Zaś przeciętny 4 cm.
Wyniki, które podaliśmy, są to przeciętne normy, które powinni spełniać chłopcy w określonych przedziałach wiekowych.

Jak przekonać dziecko, że komputer nie jest jedyną rozrywką?