Podłęże Jaworzno: oto historia największego jaworznickiego osiedla

Taka nazwa, została wpisana 14 grudnia 1978 roku na akcie erekcyjnym planowanego wtedy osiedla Podłęże. Na szczęście to miano się nie przyjęła. Tym sposobem część Jaworzna nieprzerwanie jest nazywana Podłężem i ta nazwa obowiązuje od wielu, wielu lat.

Gdzie leżały Golisuki, czyli skąd taka nazwa?

Ale od początku... Warto przypomnieć, że nazwa tego wielkiego osiedla posiada geograficzne zaszłości. Podłęże pochodzi bowiem od słowa pod łęgiem, a łęg to podmokłych łąk, które ciągną się od Jelenia aż do Trójkąta Trzech Cesarzy.

Hipoteza jest taka, że kiedyś jeden z folwarków księdza, który leżał w okolicach dzisiejszego Wysokiego Brzegu, też nazywał się Podłężem. Folwark jednak spłonął. Być może nazwę przeniesiono na teren bliżej centrum Jaworzna. Warto dodać, że pierwsza wzmianka o osadzie Podłęże pochodzi z 1783 roku.

Według Bartłomieja Cieszyńskiego z Muzeum Miasta Jaworzna, na przestrzeni lat Podłęże rozrosło się w czterech kierunkach i pochłonęło również inne osiedla, jak ,,Chrusty" (od szybko usychających krzewów i drzew nadających się na opał), ,,Księżą Górkę" (podłużny pagórek od dawnej stacji kolejowej do Chrustów - dziś Leopold) i ,,Golisuki", czyli nieurodzajne tereny z wychodniami pokładów węgla (dzisiejsze tereny parku, stacji paliw i części lasu).

Skąd taka nazwa, która w pierwszej chwili może szokować niewtajemniczonych? S stąd że" Gołą suką" nazywano wózek do przewożenia urobku w kopalni .

Zanim powstało dzisiejsze osiedle w formie blokowiska, dookoła rozpościerały się prawie same łąki i lasy. Istniało tu zaledwie kilka gospodarstw. Nic więcej.

Jak już wspomnieliśmy, budowa obecnego osiedla mieszkaniowego rozpoczęła się w 1978 roku, a bloki, budowane na Podłężu, weszły w skład Spółdzielni Mieszkaniowej "Górnik". Ostatni lokatorzy wprowadzili się w kwietniu 1992 roku.

Z kolei początki parafii pw. św. Barbary na Podłężu sięgają 1982 roku. Wtedy wydano zgodę na budowę punktu katechetycznego. Pierwszą mszę św. w nowej kaplicy odprawił w 1983 roku bp Stanisław Smoleński.

Ważną datą jest 11 marca 1985, gdy Jan Paweł II poświęcił w Watykanie kamień węgielny pod budowę kościoła na Podłężu. Rozpoczęła się ona w tym samym roku, a proboszczem parafii został ks. Stanisław Pyla, który sprawuje tę funkcję do dziś. Konsekracji kościoła dokonał 5 kwietnia 2000 roku bp Adam Śmigielski.

Mogiły zamordowanych więźniów COP-u

Wspomnieliśmy już o podłężańskich lasach, które jeszcze dziś graniczą z blokowiskiem. To właśnie w nich znajdują się masowe groby zamordowanych więźniów Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie na Osiedlu Stałym. W środku lasu znajduje się pomnik, który ma upamiętniać ofiary tych mordów z lat 1945 - 1956. Został on odsłonięty w 1998 roku przez prezydenta polski Aleksandra Kwaśniewskiego i Ukrainy Leonid Kuczmę.

Co roku przed pomnikiem zjawia się cała masa ludzi, którzy biorą udział w specjalnym nabożeństwie.
Są wśród nich nie tylko byli więźniowie obozu, ale także władze Jaworzna, przedstawiciele placówek dyplomatycznych i województwa śląskiego, delegacja Związku Ukraińców w Polsce, duchowni Cerkwi Prawosławnej, przedstawiciele społeczności żydowskiej i niemieckiej.

Stacja Jaworzno na styku trzech osiedli

Ważna pod względem historycznym, ale niestety już nieistniejąca, jest też stacja kolejowa Jaworzno, która istniała na styku Podłęża, Leopoldu i centrum miasta. Całkiem niedawno rozebrany został też stary dworzec.
Warto przypomnieć, że stacja Jaworzno powstała w 1900 r. i stała przy linii kolejowej nr 126 , dokładnie na trasie łączącej Szczakową (wtedy osobną miejscowość) z Chrzanowem, Bolęcinem, Pogorzycami i Płazą. Jeszcze pod koniec lat 70. XX wieku jeździły tamtędy pociągi osobowe i towarowe.

W 1981 roku linia nr 126 została zawieszona. Natomiast w latach 90. połączenie Szczakowa-Chrzanów przestało istnieć.