Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Hafty w Jaworznie. Nasze stroje ludowe są cenione na całym świecie

Anna Zielonka
W jaworznickich wsiach pięknie haftowano ubrania. Nasze stroje ludowe są cenione na całym świecie. Mieszkańcy mało o nich wiedzą. Warto je promować.

Jaworznicka "moda" i jej dekoracyjne motywy należały do najpiękniejszych w całym regionie krakowskim. Taki pogląd panuje wśród wielu historyków.

- Strój ludowy z terenu dawnych wsi, które dzisiaj są dzielnicami naszego miasta, należy do ubioru krakowiaków zachodnich. Występował on na rozległym terenie, ciągnącym się od Krakowa na zachód aż do Przemszy, stanowiącej granicę Małopolski ze Śląskiem, czyli sięgał ziem dzisiejszego Jaworzna - wyjaśnia Iwona Brandys z Muzeum Miasta Jaworzna.

POMÓŻ jaworznickiemu lekarzowi

Strój ludowy zmienił się wraz z utworzeniem Rzeczpospolitej Krakowskiej i włączeniem Jaworzna do powiatu chrzanowskiego. Jaworznicka odmiana stroju, inaczej niż w innych wsiach powiatu, była bogata w haft.

U pań elementami wyróżniającymi się były gorsety.

- Początkowo były szyte z czarnej wełny i zdobione haftem o ściegu łańcuszkowym. Potem nastała moda na gorsety aksamitne, których części były prawie całkowicie wypełnione haftowanymi bukietami kwiatów. Reprezentowały wysoki poziom artystyczny, nie spotykany dotąd w okolicy - mówi Iwona Brandys.

Inne części stroju to bluzka z krezą, spódnica z cienkiej wełny w kwiaty, białe chustki czepcowe, którą nosiły mężatki i białe zapaski. - Te odróżniały mieszkańców jaworznickich wsi od innych rejonów powiatu chrzanowskiego. Miały charakterystyczne wykończenie brzegów, w tak zwane zęby oraz bogaty haft. Był biały o fantastycznych lokalnych motywach, w kształcie serca i palmety - opisuje muzealniczka.

Na wierzch kobiety zakładały chusty. Była też moda na flanelę, czyli rodzaj spódnicy z przyszytym stanikiem. Na wierzch panie zakładały kaftanik uszyty z drogich materiałów, który był ozdobiony wzdłuż zapięcia tasiemkami. Na długą i suto marszczoną spódnicę ubierały też szeroką zapaskę dostosowaną kolorystycznie do całości.

A w co ubierali się panowie? W całym powiecie popularne były tzw. "chrzanówki". Ich biało czerwona kolorystyka służyła m.in. do zamanifestowania uczuć patriotycznych. Modny był tzw. "brzuślak", czyli rodzaj długiego kaftana. Najciekawsze przykłady tego ubioru można było spotkać w Ciężkowicach. Szyto je z zielonego i granatowego sukna i zdobiono bogato haftem o motywach roślinnych.

Najbardziej udekorowaną częścią były kieszenie, ozdobione czerwonymi ząbkami i pomponami w kolorze czerwonym i amarantowym. Po pierwszej wojnie odstępowano od stroju krakowskiego, zastępując go praktycznym strojem miejskim.

Galeria w Jaworznie powstanie zgodnie z planem. Początek w 2012 roku

Wzory ludowe wykorzystuje się we współczesnym dizajnie.
- Należy tu wymienić Salon Polski ESPO 2010 czy wełniany dywan Dia, które były inspirowane ludową wycinanką - mówi Brandys.

Hafty jaworznickie też są cenione na świecie. Japońska polonia wzoruje swoje ludowe kamizelki na jaworznickich tradycjach, bo u nas brzuślaki były haftowane, a nie zdobione tasiemkami.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na jaworzno.naszemiasto.pl Nasze Miasto